پس از اين اقدام زشت، براي دور داشتن خود از هر اتهام، از سر تزوير در سوگ امام گريبان چاك داد، پيشاپيش جنازه حضرت با شيون و گريه به عزاداري مي پردازد و براي تبرئه كامل خود، فرمان مي دهد تا امام در بقعه هارونيه نزديك قبر پدرش دفن شود.
اصل بناي داخلي تالار دارالاماره، معبد (آتشكده) بوده، كه پس از دفن هارون به دستور مأمون تخريب و به سبك معماري خراسان، چهار ديوار ساده با ارتفاعي نسبتاً كوتاه كه با گنبدي با خيز كم پوشش يافته بود، بنا گرديد. با پنهان شدن دُرّ جسد امام، بقعه هارونيه به مشهدالرضا تغيير نام يافت و مشهور گرديد.
اولين سنگ مضجع منوّر امام عليه السلام، كه هم اكنون در موزه مركزي آستان قدس رضوي نگهداري مي شود، سنگ مرمري است، با ابعاد چهل سانت طول و سي سانت عرض و قطر شش سانتيمتر؛ روي سنگ عباراتي مشتمل بر آيه قرآن و اسامي پيشوايان معصوم، به خط كوفي نوشته شده، كه از لحاظ قدمت و نوع خط، حائز اهميت بسيار است. اين سنگ از اوايل قرن ششم، بر مرقد منور نصب شده است؛ تاريخ حك شده بر سنگ، سال 516 هجري قمري را نشان مي دهد
به مرور زمان سنگ مرقد، ارتفاع و حجم يافته، در مرحله بعد مكعبي به شكل صندوق با حجم و ارتفاع بيشتري ساخته و بر فراز مرقد شريف قرار مي گيرد، و در مرحله بعد ضريح شكل يافته و در حاليكه هم سنگ مرقد و هم صندوق را در خود جاي مي دهد، بر مدفن منور امام قرار مي گيرد.
به نظر مي رسد، علت عمده اين تحول ونهايتا ساخت ضريح، دوچيز بوده است:
-1اداي احترام، و تعظيم و توقير امام
2- رشد فزاينده زائران و نياز و احساس تمايل آنان براي اظهار ارادت و توسل به امام، كه با دست يازيدن به ضريح مطهر، صورت خارجي پيدا مي كند.
به درستي نمي توان مشخص نمود كه از چه دوراني بر مرقد تابناك امام صندوق نصب شده، پاره اي از مورخان بر اين عقيده اند كه از زمان دفن حضرت صندوقي بر مضجع نصب مي شود. اما نمي توان چنين نظري را به جزم پذيرفت و بر صحت آن اطمينان يافت. آنچه مسلم است، از سنه 500 هجري قمري مرقد امام صاحب صندوق بوده و تاكنون سه صندوق ساخته و بر فراز مرقد امام عليه السلام نصب مي شود.
اولين صندوق مرقد منور امام مربوط به سال 500 هجري قمري است که صندوقي بوده چوبي با روكشي از نقره؛ انوشيروان زردشتي اصفهاني باني صندوق بوده است.
ابن بطوطه گردشگر معروف جهان اسلام كه درسال 734 از طوس ديدار داشته و توفيق زيارت حرم امام(ع) را يافته اينچنين حرم مطهر و صندوق آن را در كتاب تحفه النظار خود توصيف نموده است:
«... بر روي مرقد حضرت رضا عليه السلام صندوقي چوبي نصب شده و بر روي صندوق صفحات نقره كوبيده اند و قنديل هاي نقره بالاي مرقد آويخته و آستانه در نيز نقره است و بر در مزبور پرده اي از پارچه زربفت مشاهده مي شود و انواع فرش ها در قبه گسترانيده اند.»
از اين سخن ابن بطوطه مي توان دريافت كه حرم مطهر در آن زمان مورد توجه تام مردمان بوده به گونه اي كه از هر طرف به زيارت آن حضرت شتافته و هر يك به فراخور وسع و توانايي خود به عمران و آبادي آن كوشيده اند.
دومين صندوق به سال 1022 در زمان شاه عباس صفوي و به دستور وي، که اين صندوق چوبي با روكش ضخيمي از طلا ساخته، به جاي صندوق اول نصب مي شود. اين صندوق داراي كتيبه هايي بوده كه به خط علي رضا عباسي خطاط شهير عصر صفوي نوشته شده و پس از طلا كاري بر اطراف صندوق الصاق مي شود.
از جمله كتيبه هاي صندوق كه در سمت عقب آن قرار داشته اين جمله است، «كلب آستان شاه ولايت عباس الحسيني الموسوي الصفوي تقديم نمود. (سنه 1022 هجري قمري)»
اين صندوق تا سال 1311 بر مرقد منور نصب بوده و سپس به دليل فرسودگي برچيده؛ ورقهاي طلا از چوب ها جدا و به خزانه آستان قدس رضوي انتقال مي يابد و كتيبه هاي مطلاي آن در موزه آستان قدس قرار مي گيرد كه همچنان در معرض تماشاي بينندگان قرار دارد.
سومين صندوق صندوقي بوده سنگي، از مرمر سبز ليموئي، اين صندوق توسط مرحوم حاج حسين زنجاني حجار باشي خادم كشيك سوم آستان مقدس ساخته و نصب مي شود. سنگ هاي اين صندوق داراي شفافيت خاص بوده، به طوري كه نور از آن عبور مي كرد و از اين روي در گذشته ميان اين صندوق چراغي جاي داشته كه با درخشش آن ضريح مطهر در هاله اي از شكوه و روحانيت قرار مي گرفت.
گفتني است در عمليات نصب و جايگزيني اخير ضريح مطهر جديد ( كه پنجمين ضريح است) اين سنگ مضجع برداشته شده و به موزه آستان قدس رضوي انتقال يافت و به جاي آن سنگ يكپارچه اي نصب گرديد.
فضايل امام رضا (ع)